Ouderschap zonder uitputting: De parentale burnout en hoe deze te voorkomen of te overwinnen

Ouderschap is een prachtige ervaring, maar laten we eerlijk zijn, het kan ook behoorlijk uitdagend zijn. Soms kunnen ouders, zowel vaders als moeders, het gevoel hebben dat ze overweldigd worden door de verantwoordelijkheden en stress die gepaard gaan met het opvoeden van kinderen. Dit kan leiden tot een fenomeen dat bekend staat als de parentale burnout. In dit blog gaan we dieper in op de kenmerken van een parentale burnout, hoe vaak het voorkomt en wat je kunt doen om het te vermijden of te overwinnen.

Kenmerken van een parentale burnout

De psychologische definitie van een parentale burnout verwijst naar een toestand van chronische uitputting en verminderd functioneren bij ouders als gevolg van langdurige stress en overbelasting in de opvoeding van hun kinderen. Het is een specifieke vorm van burnout die wordt gekenmerkt door gevoelens van emotionele uitputting, verminderde betrokkenheid bij de kinderen en een verminderd gevoel van competentie als ouder. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

• Overweldigend gevoel van vermoeidheid: Ouders ervaren langdurige en overweldigende vermoeidheid, zowel fysiek als emotioneel, als gevolg van de dagelijkse eisen en stressoren van het ouderschap. Ze voelen zich opgebrand en hebben moeite om hun energie weer op te laden.
• Verminderde emotionele veerkracht: Ze kunnen merken dat ze snel geïrriteerd raken, minder geduld hebben en moeite hebben met het omgaan met de dagelijkse uitdagingen van het ouderschap.
• Verminderde voldoening en interesse in het ouderschap: Ouders voelen zich emotioneel afstandelijk en minder betrokken bij de opvoeding van hun kinderen. Ze kunnen gevoelens van onverschilligheid of zelfs negatieve gevoelens ervaren ten opzichte van hun rol als ouder.
• Verminderde competentie: Ouders hebben het gevoel dat ze minder bekwaam zijn in hun ouderlijke rol. Ze twijfelen aan hun capaciteiten als ouder en hebben het gevoel dat ze tekortschieten in het vervullen van de behoeften van hun kinderen.

Frequentie van de parentale burnout en verschillen tussen moeders en vaders

Een parentale burnout komt vaker voor dan we misschien denken. Onderzoek toont aan dat ongeveer 12% van de ouders last heeft van een parentale burnout. Dit fenomeen treft zowel moeders als vaders, maar er zijn enkele verschillen in de ervaring. Sommige onderzoeken suggereren dat moeders mogelijk een groter risico lopen op parentale burnout. Dit kan te maken hebben met traditionele genderrollen en sociale verwachtingen die moeders vaak meer verantwoordelijkheid geven voor de zorg van de kinderen. Daarnaast kunnen zij meer druk ervaren door de combinatie van werk en gezin, en het gevoel hebben dat ze altijd beschikbaar moeten zijn voor hun kinderen. Vaders kunnen daarentegen meer beïnvloed worden door externe factoren, zoals werkgerelateerde stress, wat ook kan bijdragen aan het risico op een burnout. 

Voorkomen of overwinnen van een parentale burnout

Het voorkomen of overwinnen van een parentale burnout is belangrijk voor het welzijn van ouders en het gezin als geheel. Het stelt ouders in staat om zichzelf te beschermen tegen negatieve gevolgen, een positieve opvoedingsomgeving te creëren en een gezond rolmodel te zijn voor hun kinderen. Door te investeren in hun eigen welzijn, kunnen ouders beter voor zichzelf en hun gezin zorgen. Hieronder vind je enkele tips en strategieën om dit te bereiken:

• Zorg voor zelfzorg: Maak tijd vrij voor zelfzorgactiviteiten die je energie geven en ontspanning bieden. Dit kan onder andere betekenen dat je tijd neemt voor hobby's, lichaamsbeweging, sociale contacten of momenten van rust en stilte. Het is belangrijk om je eigen behoeften niet te verwaarlozen en jezelf op te laden.
• Stel realistische verwachtingen: Wees realistisch over wat je kunt doen en verwacht niet van jezelf dat je alles perfect doet. Het is oké om hulp te vragen en taken te delegeren. Creëer haalbare doelen en geef jezelf wat speelruimte.
• Ontwikkel goede communicatie en ondersteuning: Praat openlijk met je partner over de uitdagingen van het ouderschap en werk samen als een team. Bespreek hoe je elkaar kunt ondersteunen en verdeel de taken en verantwoordelijkheden eerlijk. Bouw een sterk ondersteunend netwerk van familie, vrienden of andere ouders om je heen.
• Stel grenzen en zeg "nee" indien nodig: Leer grenzen stellen en durf "nee" te zeggen wanneer je overweldigd bent of te veel hooi op je vork neemt. Het is belangrijk om je energie te bewaken en prioriteiten te stellen.
• Beheer stress effectief: Leer stressmanagementtechnieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie, mindfulness of andere ontspanningstechnieken. Dit kan helpen om stress te verminderen en je veerkracht te vergroten.
• Zoek sociale steun: Praat met andere ouders, sluit je aan bij ondersteuningsgroepen of zoek professionele hulp indien nodig. Het delen van ervaringen en het ontvangen van steun van anderen kan zeer waardevol zijn.
• Plan quality time met jezelf en je partner: Reserveer regelmatig tijd voor quality time met jezelf en je partner, los van de zorg voor de kinderen. Dit kan helpen om de verbinding te versterken en ruimte te creëren voor ontspanning en plezier.

Onthoud dat het voorkomen of overwinnen van een parentale burnout een doorlopend proces is en dat het normaal is om af en toe uit balans te raken. Het is belangrijk om naar jezelf te luisteren, je grenzen te respecteren en actief te werken aan het behouden van een gezonde balans in je leven.

Conclusie

Een parentale burnout kan ouders, zowel moeders als vaders, overkomen. Het is belangrijk om bewust te zijn van de kenmerken ervan en stappen te nemen om het te voorkomen. Door het creëren van een ondersteunend netwerk, zorgen voor zelfzorg en communicatie en delegatie, kunnen ouders de risico's verminderen. Als je al in een parentale burnout zit, zoek dan steun en maak ruimte voor zelfzorg. Onthoud dat het normaal is om uitgeput te raken, maar er zijn manieren om er weer bovenop te komen en te genieten van het ouderschap op een gezonde en evenwichtige manier!